سخن شهید آیت ا... دکتر محمّد حسین بهشتى درباره نماز

سخن شهید آیت ا... دکتر محمّد حسین بهشتى رحمه اللّه (1307 - 1360 ه‍ .ش ):
این ایستادن و خم شدن ، این نشستن و به خاک افتادن ، و با هر یک کلماتى گفتن چه معنا دارد؟ در آن لحظه که آدمى به کمال و شکوه بى نهایت آفریدگار جهان مى اندیشد، سراپا شیفته آن مى شود، دل و جانش به خضوع و خشوع و فروتنى مى گراید.

با آهنگ فطرت در برابر آن همه کمال و عظمت سر تعظیم فرود مى آورد، رکوع و سر به زمین مى ساید، سجود و زبان به ستایش مى گشاید، حمد و تسبیح . و در آن لحظه که انسان خود را به کمک یک نیروى برتر از ماده نیازمند مى یابد.

دل به سوى آفریدگار دانا و توانا و مهربان جهان مى آورد، راز و نیاز خود را با او در میان مى نهد و او را به کمک مى خواند، دعا این است نماز ما و نیایش روزانه ما، به سوى خدا، خداى یکتا، خداى پر مهر. نیایشى که هر فرازش ، بیانگر اصلى از اصول جهان بینى اسلام ، و هر حرکتش ، نمایشگر پیوند.

عمیق انسان اسلام با خداست . نیایشى که انسان را به سوى خدا، به سوى راه او، و به سوى رهبران او مى کشاند. او را به همه شایسته کاران روى زمین ، در طول تاریخ ، در گذشته و آینده و حال ، پیوند مى دهد..

و صف او را از صف ستمگران و تبهکاران و گمراهان جدا مى سازد تا در راه راست خدا استوار بماند و به بیراهه نیفتد. اینک تو اى انسان جستجو گر عصر ما برخیز، برخیز تا با شور و نشاط، به نیایشى چنین زنده و سازنده بپردازیم ، و خود را از هر چه جز حق و حقیقت است پیراسته سازیم.[1]

ویژگی‌های اخلاقی شهید بهشتی
در این بخش به برخی از خصوصیات اخلاقی شهید بهشتی اشاره می‌شود.

 نماز اول وقت شهید بهشتی
یکی از ویژگی‌های بارز آیت‌الله بهشتی، توجه فراوان به نماز بود. هیچ‌گاه چیزی نمی‌توانست ایشان را از نماز اول وقت باز دارد. هنگام نماز، کارها را رها می‌ساخت و به سوی تکلم با خدا می‌شتافت و اگر چنانچه جلسه‌ای بود و موقع نماز فرا می‌رسید یادآوری می‌کرد که موقع نماز است، برای عبادت خدا خودمان را آماده کنیم.

فروتنی شهید بهشتی
شهید باهنر درباره تواضع و فروتنی او چنین گفته است:«خصلت‌های ایشان ممتاز بود. ایشان در عین آن متانت و ابهتی که داشت - به لحاظ آن مقام و شخصیت - در عین‌حال، حالت تواضع و برخورد بسیار مؤدبانه‌ای پر از احساس و عاطفه همراه با روان‌شناسی اصیل ژرف اسلامی داشتند.

جلسات ایشان معمولا همراه با صفا و نشاط بود و صداقت کاملی در قضاوت‌ها و اظهار نظرهایشان به چشم می‌خورد، اعتماد می‌آورد و اطمینان می‌بخشید.» [2]

حق‌پذیری شهید بهشتی
از صفات نیک شهید بهشتی پذیرفتن حق بود، حتی اگر به ضرر او تمام می‌شد. همین‌که می فهمید سخنی حق است، آن را می‌پذیرفت و این بیانگر صفای روح آن اسوه اخلاق است. [3]

نظم شهید بهشتی
از دیگر خصوصیات اخلاقی شهید بهشتی تواضع و نظم ایشان بود؛ به عنوان نمونه حتی هیچگاه جلوتر از خواهر بزرگتر خود حرکت نمی‌کرد [4]

و آنقدر مقید به نظم بود که در ایام تعطیل که وقت مخصوص جهت رسیدگی به امور خانواده بود، درخواست دیدار مسئولین کشور و یا میهمانان خارجی با ایشان را رد می‌کرد و یا اینکه دقت خاصی جهت فکر کردن اختصاص داده بودند. [5]

زندگی او سراسر نظم بود و موفقیت چشمگیرش بیشتر در گرو نظم بوده و بدین‌وسیله این مسیر را با موفقیت پیموده است.همسر ایشان در این‌باره می گوید «دکتر بسیار منظم بودند، هر چند ایشان یک مرد سیاسی بودند و در جلسات زیاد شرکت می‌کردند،

چیزی که من از وی به یاد دارم این است که امکان نداشت دیرتر از موقع مقرر در جلسه‌ای حاضر شود و به هر وسیله‌ای که بود در ساعت مقرر خودشان را به محل مورد نظر می‌رساندند. وی می‌گفت «ما تا نظم در کارهایمان نداشته باشیم، نمی‌توانیم کارهای مملکت را پیش ببریم.» [6]

بردباری شهید بهشتی
از دیگر صفات پسندیده شهید بهشتی، صبر در مقابل ناملایمات بود. هرگاه با مشکلی مواجه می‌شد عصبانی نمی‌گردید، بلکه با صبر و متانت آن‌را حل می‌کرد. همسر ایشان می‌گوید:

«من خصوصیتی را که از ایشان در مدت ۲۹ سال زندگی دیدم، ملایمت و صبر بود. ایشان به قدری صبر و ملایمت و متانت به خرج می‌داد که انسان را خجالت‌زده می‌کرد. در سرتاسر زندگی این مرد مبارز و باتقوا حتی یک مورد عصبانیت بی‌مورد به یاد ندارم.» [7]

رفتار با خانواده شهید بهشتی
در کارهای خانه به همسرشان کمک می‌کرد و به درس بچه‌ها رسیدگی جدی می‌نمود. از وضع درسی و مشکلاتشان می‌پرسید و به آنها کمک می‌کرد.

به دلیل نظارت ایشان در منزل اسراف و استفاده بی‌حد و حصر کمتر مشاهده می‌شد، برای ساخته‌شدن بچه‌ها به آنها پول به عنوان قرض الحسنه می‌داد تا از حقوق ماهیانه آنها، که معادل ده برابر سنشان بود، کم کند.

در تربیت بچه‌ها، نه آنها را بی‌بند و بار و لوس بار می‌آورد و نه خشن و بسیار جدی. شوق به نماز و روزه و دیگر واجبات را در بچه‌ها به‌طور اختیاری ایجاد می‌کردند. [8]

 استفاده نکردن از بیت‌المال شهید بهشتی
خصوصیت قابل توجهی که از شهید دیده می‌شود، توجه ایشان به نحوه درآمد و تامین مخارج زندگی بود. ایشان هرگز از بیت المال برای گذراندن زندگی استفاده نکرد؛ بلکه از راه تدریس، ارتزاق می‌نمود.

حساسیت ایشان در این مساله به اندازه‌ای بود که در دوران اشتغال، تدریس در دبیرستان، دبیر تعلیمات دینی نمی‌شد؛ زیرا معتقد بود که بر عهده گرفتن آموزش تعلیمات دینی، خود به خود از وظایف روحانی است و به جای آن دروس دیگر از جمله زبان انگلیسی تدریس می‌نمود. [9]

خصوصیت بارز شهید بهشتی
از خصوصیات بارز شهید عمل به وظیفه و استقامت در مسیر خدمت بود. جمله معروف ایشان که «ما شیفتگان خدمتیم نه تشنگان قدرت»، بیانگر عینی مطلب است.

ایشان در این مسیر در مقابل همه اتهامات و اهانت‌ها سکوت اختیار کرد و فقط به انجام وظیفه مشغول بود و همین سر مظلومیت شهید بهشتی بود.

بنی صدر و طرفداران او با آن همه انتشار شایعات بر علیه ایشان و تخریب شخصیتی او، نتوانستند در عزم او خللی وارد کنند و به راستی مصداق آیه شریفه «کانهم بنیان مرصوص [10] » بود.او دفاع از خود را با استناد به آیه کریمه «ان الله یدافع عن الذین آمنوا [11]

» به خداوند واگذاشته بود و حتی در جواب کسی که از او خواست تا از امام امت تائیدیه‌ای به نفع خود بگیرد، گفت: «قرار نیست در مشکلات از امام هزینه کنیم، ما سپر بلای اوئیم نه او سپر بلای ما» [12]

و خداوند متعال هم، چنان آبروئی به این شهید مظلوم (اشاره به لقب مظلوم که توسط حضرت امام (رحمة‌الله‌علیه) به ایشان داده شد.) داد که همگان بعد از فاجعه هولناک هفت تیر ۱۳۶۰ هـ. ش که منجر به شهادت ایشان و ۷۲ تن از مخلص‌ترین یاران امام و انقلاب شد.

در حسرت از دست‌دادن این عبای عزت (اشاره به رؤیای امام امت که در خواب دیده بودند عبایشان سوخته است. بعد از آن به شهید بهشتی سفارشی کردند که مواظب جان خود باش چرا که شما عبای من هستید.) [13] و اقتدار امام به سر می‌بردند. [14]

نتیجه:
مطلب فوق یعنی ویژگیها ی اخلاقی و سخن شهید آیت ا... دکتر محمّد حسین بهشتى درباره نماز را با سرانجام و عاقبت بخیری این شهید به پایان می رسانیم.

در هفتم تیر ۱۳۶۰ ش شهید بهشتی به دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی آمد و در جلسه اعضای حزب جمهوری شرکت کرد. جلسه با قرائت قرآن آغاز شد و پس از تلاوت قرآن، سخنرانی آیت‌الله بهشتی شروع شد،

که ناگهان سازمان مجاهدین خلق بمبی را محل جلسه حزب جمهوری منفجر کرد که بر اثر آن آیت‌الله بهشتی (در ۵۳ سالگی) و بیش از هفتاد یار باوفایش به درجه شهادت نایل آمدند. این واقعه، مظلومیت وی را آشکار ساخت و موج تازه‌ای از حرکت و آگاهی انقلابی در کشور ایجاد کرد.

آن ۷۲ تن را پس از تشییع با شکوه و تجلیل فراوان، در بهشت زهرا به خاک سپردند.در اعلامیه امام خمینی به مناسبت شهادت بهشتی و یاران او آمده است : «بهشتی... مظلوم زیست و مظلوم مرد و خار چشم دشمنان اسلام بود»
 

پی نوشت:

1. نماز چیست ، شهید آیت ا... دکتر سیّد محمد حسین بهشتى (ره )، ص 10.